شاخص‌ها و مؤلفه‌های انسان تمدن‌ساز از منظر پیامبر اعظم(ص)
به گزارش پایگاه خبری تاف‌نیوز، مجتبی گراوند، دانشیار تاریخ اسلام دانشگاه لرستان با تبریک به مناسبت عید مبعث پیامبراکرم(ص) به بیان مؤلفه‌ها و شاخص‌های انسان تمدن‌ساز از منظر پیامبراکرم(ص) پرداخت و گفت: رسول خدا(ص) با معرفی و ارائه الگویی تمدنی؛ تحولی عمیق و همه‌جانبه در زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان به وجود آورد.
وی با بیان اینکه در اندیشه نبوی انسان تمدن‌ساز جایگاهی ممتاز و بی‌نظیر دارد به گونه‌ای که آهنگ عزم، اراده و پشتکار انسان، کلید تغییر و تحولات شگرف در ابعاد اجتماعی و حتی فردی محسوب می‌شود، افزود: در این بینش، انسان در برابر خداوند بزرگ و انسان‌های دیگر مسئولیت دارد.
گراوند با اشاره به اینکه از منظر پیامبر اکرم(ص) انسان تمدن‌ساز انسانی است با اندیشه الهی که خود را مسئولیت‌‌شناس، تأثیرگذار، توانمند و خلاق می‌داند و نگرشی جهانی دارد و با ارتباط مناسب و مساعد که میان اعتقادات فکری و ذهنی، آرمان‌ها و اهداف خود با حقایق و مستندات، محیطی و اجتماعی خود برقرار می‌کند، به دنبال ایجاد تغییر و بسط مدنیتی الهی است، اضافه کرد: زمانی که پیامبر اکرم(ص) از مکه به مدینه هجرت کردند پایه‌های تمدن اسلامی را در این شهر پی‌ریزی کردند و با تربیت انسان‌های بزرگی امثال عمار، بلال حبشی، ابوذر و سلمان فارسی کارخانه انسان‌سازی به راه انداختند.
این مدرس دانشگاه لرستان در رابطه با ویژگی‌های انسان تراز تمدن نوین اسلامی و نقش دین در این زمینه با بیان اینکه دین، انسان طبیعی و فطری را از حالت غریزی خود خارج نموده، به انسانی تمدنی تبدیل می‌کند، گفت: انسان در تراز تمدن نوین اسلامی، انسانی است که داناست این در حالی است که دانایی با فردی که صاحب یک‌سری اطلاعات و معلومات است تفاوت دارد. هر عالمی دانا نیست اما هر دانایی می‌تواند عالم هم باشد و اگر فردی دانا بود، به تبع آن، بصیر و هوشیار هم هست به بیان دیگر، بصیرت، میوه دانایی است.
دانشیار تاریخ اسلام دانشگاه لرستان با تأکید بر اینکه راه اصلی برای انسان‌سازی تعلیم و تربیت است و می‌توان مُدل تعلیم و تربیت در تمدن نوین اسلامی را فطرت، عقل، محبت و الگوسازی دانست، اظهار کرد: تقوا هم مسیر و هم مقصد تعلیم و تربیت اسلامی است به این معنا که کسی که به تقوا می‌رسد، عملاً به تعالی هم رسیده است.
وی با بیان اینکه در تمدن اسلامى دین جز تمدن نیست بلکه زاینده و مولد تمدن است، از این‌رو مى‌بینیم که هر جنبه از جنبه‌هاى تمدن اسلامى رنگ و بوى اسلامى دارد، گفت: اساسی‌ترین شاخص انسان تمدن نبوی خدامحوری است. آن حضرت در تمام امور این امر مهم را اصل قرار دادند و همگان را به سعادتی جاودان و پایدار هدایت کردند.
وی در رابطه با مهمترین وظیفه انسان تمدن‌ساز از منظر رسول خدا(ص) به پذیرش ولایت خداوند، رسول خدا(ص) و ائمه‌اطهار(ع) اشاره کرد و افزود: علم و خودباوری یکی دیگر از ویژگی‌های انسان تمدن‌ساز است علم و عزت‌طلبی با هم کسب صفات الهی را امکان‌پذیر می‌سازد و شخصیت فرد را در مسیر رشد و تکامل قرار می‌دهد.
مدرس دانشگاه لرستان با یادآوری اینکه طلب علم بایستی همگام و هم‌جهت با خداشناسی و خداخواهی باشد و پیامبراکرم(ص) نیز در این رابطه فرموده‌اند: «دانش را بجویید هر چند در چین باشد»، گفت: ایشان عقیده دارد، جوینده دانش، محبوب خدا، فرشتگان و پیامبران است و دانش را جز سعادتمند دوست نمی‌دارد.
گراوند استقلال و خودکفایی را دیگر ویژگی و مؤلفه انسان تمدن‌ساز از منظر پیامبراکرم(ص) بیان کرد و ادامه داد: در اندیشه پیامبر(ص) استقلال حقیقی در توکل بر خداوند و گسستن از غیر اوست و این استقلال عزت به همراه می‌آورد.
وی با بیان اینکه ملتی که انسان‌های خودساخته تربیت کند می‌تواند در تمامی عرصه‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی و اقتصادی حرفی برای گفتن داشته باشد، اظهار کرد: تربیت اجتماعی باید به این منجرشود که فرد جایگاه خود را در دامن سنت‌های اجتماعی و فرهنگ جامعه پیدا کند.
دانشیار تاریخ اسلام دانشگاه لرستان با بیان اینکه حریت و آزادی مهمترین اصل و پایه حقوق بشر کرامت انسانی و آزادی است که از سوی خالق هستی به انسان هدیه شده و سبب می‌شود تا حقوق دیگران برای وی به رسمیت شناخته شود، ادامه داد: رسول گرامی اسلام(ص) انسان را به خاطر مختار بودن گرامی‌تر و برتر از همه موجودات می‌داند و تأکید دارند هیچ چیزى نیست که از هزار همتاى خود بهتر باشد، مگر انسان. بنابراین انسان باایمان مولود عقل‌ورزی و آزاداندیشی است و چنین انسانی در فرهنگ نبوی(ص) قابل ستایش است.
گراوند ارتباط با خلق را ویژگی دیگر انسان تمدن‌ساز از منظر پیامبراکرم(ص) ذکر کرد و گفت: شهروند و انسان تمدن‌ساز مطلوب کسی ست که حقوق فردی و جمعی را شناخته همسوی با آن قانون را می‌شناسد و به آن عمل می‌کند.
وی اخلاق‌مداری، وحدت و همبستگی، عدالت‌محوری، ارتباط با خلقت (طبیعت) را از دیگر ویژگی‌های انسان تمدن‌ساز از منظر پیامبراکرم(ص) بیان کرد و گفت: رسول خدا(ص) برای یافتن الگوی توسعه و تمدن اسلامی به دو رکن اساسی برای الگودهی توجه کردند، این دو رکن انسان و جامعه و رابطه تحولات فردی و اجتماعی با یکدیگر است که منشاء تحولات اجتماعی است.
مدرس دانشگاه لرستان ادامه داد: انسان تمدن‌ساز، از نگاه رسول خدا(ص) صاحب فطرت الهی است، نسبت به سایر مخلوقات عالم، صاحب کرامت و شرافتی ویژه است و خلیفه و جانشین خدا در روی زمین است.
وی با اشاره به اینکه در بینش پیامبر(ص) انسان‌ها می‌توانند استعداد نهفته وجود خود را به فعلیت برسانند و به درجه‌ای از درجات خلیفهالهی که آینه تمام‌نمای صفات حق تعالی است، برسند، اظهار کرد: در اندیشه پیامبر(ص) و اسلام انسان خیلی فراتر از آن چیزی است که مکاتب فلسفی و مکاتب غیر الهی انسان شناختی مطرح می‌کنند.
دانشیار تاریخ اسلام دانشگاه لرستان در خاتمه گفت: اگر بخواهیم از منظر دین و پیامبر اسلام(ص) به انسان بنگریم، می‌توان گفت که انسان عبارت است از یک موجود توأماً مادی و معنوی و تعالی‌خواه که با اعتقاد به یکتایی خداوند، باور به توانایی‌های خود، حس مسئولیت‌پذیری، داشتن نگرش جهانی به آرمان‌های مقدس، احترام به کرامت انسانی و طبیعت زیست محیطی اطراف خود در مسیر پیشرفت قدم برمی‌دارد.
ارسال دیدگاه