اظهارات فرماندار ازنا درباره سد کمندان؛ لزوم پرهیز از ساده‌انگاری و توجه به مستندات ملی
- فرماندار ازنا اخیراً در سخنانی اعلام کرده سد کمندان تنها به این شهرستان تعلق دارد و در آینده الیگودرز برای تامین اب شرب خود فکر منبع دیگری باشد. این در حالی است که اسناد رسمی سد کمندان را پروژه‌ای ملی معرفی می‌کنند که مأموریت اصلی آن تأمین آب شرب دو شهرستان ازنا و الیگودرز است. واکنش رسانه‌ها و مقامات محلی نشان می‌دهد ساده‌انگاری در بیان موضوعات حساس می‌تواند آرامش اجتماعی منطقه را خدشه‌دار کند و ضرورت دارد مدیریت منابع آب با نگاه ملی و متوازن دنبال شود.
سد کمندان یکی از طرح‌های مهم آبرسانی در لرستان است که با اعتبارات ملی ساخته شد تا بخشی از بحران کمبود آب شرب در شرق استان را کاهش دهد. طبق تخصیص‌های مصوب، این سد موظف است سالانه ۱۸ میلیون مترمکعب آب شرب دو شهرستان ازنا و الیگودرز را تأمین کند.
ظرفیت‌های مغفول‌مانده حوضه کمندان
طبق آمار موجود، در حوضه رودخانه کمندان، علاوه بر تأمین حقابه سنتی نهرها، مقدار زیادی آب مازاد نیز وجود دارد. هر سال بالغ بر ۱۰۰ میلیون مترمکعب آب اضافی این حوضه از طریق رودخانه ماربره وارد رودخانه‌های سزار و دز می‌شود. با این حال، تاکنون مدیریت مناسبی در سطح شهرستان برای بهره‌برداری درست از این ظرفیت عظیم صورت نگرفته است. این واقعیت نشان می‌دهد که نگاه کوتاه مدت و انحصاری، نه تنها با نیازهای واقعی منطقه هم‌خوانی ندارد بلکه مانع استفاده بهینه از منابع می‌شود.
تجربه‌های گذشته و پیوندهای اجتماعی
موضوع انحصار بر سر منابع کمندان سابقه طولانی دارد. در سال‌های گذشته نیز برخی مسئولان تلاش کردند مانع بهره‌مندی الیگودرز از این منبع آبی شوند، اما به دلیل پیوندهای عمیق فرهنگی و قومیتی میان مردم ازنا و الیگودرز این اقدامات هیچ‌گاه به نتیجه نرسید و همبستگی اجتماعی و خانوادگی مردم دو شهرستان مهم‌ترین عامل حفظ آرامش منطقه بوده است.
مستندات حقوقی و فنی
بررسی اسناد و قوانین به روشنی نشان می‌دهد سد کمندان یک پروژه ملی است و هرگونه انحصارطلبی با واقعیت‌های موجود مغایرت دارد. طبق موازین حقوقی اسلام، آب از انفال و مشترکات عمومی است و تصمیم‌گیری درباره‌ی آن در اختیار حاکمیت جمهوری اسلامی ایران قرار دارد، نه مدیریت شهرستانی. افزون بر این، «قانون توزیع عادلانه آب» تصریح می‌کند که در شرایط کمبود، تأمین آب آشامیدنی مردم مقدم بر سایر مصارف است.
اهمیت این موضوع زمانی پررنگ‌تر می‌شود که بدانیم بخش بزرگی از منابع آبی الیگودرز سال‌هاست به قم منتقل می‌شود، در حالی‌که سهم مصوب این شهرستان (۴۶ میلیون مترمکعب) هنوز عملیاتی نشده و مردم آن همچنان برای آب شرب به تانکر وابسته‌اند. از سوی دیگر، گزارش‌های رسمی درباره چاه‌های غیرمجاز و ممنوعیت کف‌شکنی در منطقه نشان می‌دهد فشار مضاعفی بر سفره‌های زیرزمینی وارد شده است و مدیریت جدی‌تری را می‌طلبد. همچنین بخشی از مراحل تملک و الزامات زیست‌محیطی سد کمندان هنوز تکمیل نشده و این مسئله ضرورت بهره‌برداری محتاطانه و مرحله‌ای را یادآور می‌شود.
چرا چنین اظهاراتی؟
با توجه به واکنش‌های رسانه‌ها ، سخنان اخیر فرماندار ازنا بیشتر ریشه در فشارهای محلی و نگاه کوتاه‌مدت دارد تا مبانی قانونی. تحلیل‌ها نشان می‌دهد بخشی از این اظهارات متأثر از مطالبات کشاورزان و تمایل به نمایش قدرت سیاسی در سطح شهرستان است. در حالی‌که نادیده گرفتن ابعاد ملی پروژه، نه تنها گرهی از مشکلات باز نمی‌کند بلکه می‌تواند به بی‌اعتمادی اجتماعی دامن بزند قطعا هیچ مقام دولتی نیز با مطرح کردن این قبیل موضوعات در سپهر سیاسی مقبولیت مردمی پیدا نکرده است .
ضرورت نگاه ملی و همکاری منطقه‌ای
با توجه موضوعات یاد شده بیان سخنان انحصارگرایانه، به جای کمک به حل مشکل، می‌تواند موجب تنش و بی‌اعتمادی شود.مسیر درست آن است که مسئولان ازنا و الیگودرز با هم‌گرایی و همکاری، به دنبال احقاق حق‌السهم واقعی شرق لرستان از طرح قمرود باشند؛ طرحی که سال‌هاست آب الیگودرز را به قم منتقل کرده و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی جدی به همراه داشته است.
جمع‌بندی
سد کمندان یک سرمایه ملی است که برای رفع عطش مردم ازنا و الیگودرز طراحی شده است. آنچه امروز بیش از هر چیز نیاز است، مدیریت علمی، نگاه ملی و همبستگی منطقه‌ای در استفاده از منابع آبی است. ساده‌انگاری در طرح موضوعات حساس، نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه می‌تواند اعتماد و آرامش اجتماعی را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
ارسال دیدگاه