محرومیت و بحران زیست‌محیطی در بربرود غربی و شرقی شهرستان الیگودرز
- به گزارش پایگاه خبری تاف نیوز، منطقه بربرود غربی و شرقی از توابع شهرستان الیگودرز، با وجود برخورداری از پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی، سال‌هاست درگیر پیامدهای ناگوار پروژه انتقال آب قمرود و بی‌آبی شدید شده است. این منطقه که روزگاری مملو از حیات و رونق بود، امروز با بحران خشکسالی، مهاجرت اجباری و آسیب‌های اجتماعی-فرهنگی دست و پنجه نرم می‌کند.
جزئیات بحران:
۱. تأثیرات پروژه قمرود:
– اجرای پروژه انتقال آب قمرود به خارج از استان لرستان، باعث کاهش شدید منابع آبی زیرزمینی و خشکیدن قنات‌ها و چشمه‌های منطقه شده است.
-بنا به گزارش گودرزی نماینده محترم الیگودرز در مجلس شورای اسلامی بیش از ۱۴۰ روستا از توابع شهرستان به دلیل بی‌آبی و خشکسالی، رها شده یا با کاهش شدید جمعیت روستایی مواجهند.
۲. مهاجرت و پیامدهای اجتماعی:
– خشکیدن زمین‌های کشاورزی و نابودی دامداری سنتی، ساکنان را مجبور به مهاجرت به شهرهای بزرگ کرده است.
– این مهاجرت بی‌برنامه به ایجاد حاشیه‌نشینی، افزایش بیکاری، تعارضات فرهنگی و آسیب‌هایی مانند اعتیاد منجر شده است.
۳. فاجعه زیست‌محیطی:
– خشکیدن تالاب‌ها و رودخانه‌ها، نابودی پوشش گیاهی و حیات وحش را در پی داشته است.
– خاک منطقه به دلیل فرسایش و شوری، دیگر قابلیت کشاورزی ندارد.
واکنش مسئولان:
- – فرماندار الیگودرز:
«مسئله آب در اولویت برنامه‌های استان است، اما اعتبارات ملی کافی نیست. پیگیر جبران خسارات و اشتغالزایی برای روستاییان هستیم.» - – کارشناس محیط زیست:
«انتقال آب قمرود بدون ارزیابی دقیق زیست‌محیطی، فاجعه‌ای را رقم زد که جبران آن دهه‌ها زمان می‌برد.»
- راهکارهای پیشنهادی:
۱. تخصیص فوری آب شرب به روستاهای باقیمانده.
۲. اجرای طرح‌های اشتغالزایی پایدار مانند گردشگری روستایی و صنایع دستی.
۳. احیای قنات‌ها و آبخیزداری با مشارکت مردم محلی.
۴. پیگیری مداوم از دستگاه‌های ملی برای جبران خسارات و توقف پروژه‌های انتقال آب.
5.احداث سدهای مطالعه شده حوزه استحفاظی شهرستان الیگودرز
جبران خسارت روستاییان آسیب‌دیده از پروژه انتقال آب قمرود نیازمند یک برنامه جامع و چندبُعدی است که هم به نیازهای فوری مردم پاسخ دهد و هم راهکارهای بلندمدت برای احیای منطقه ارائه کند. در ادامه، مراحل و راهکارهای ضروری برای جبران خسارت این روستاییان بررسی می‌شود:
📍۱. ارزیابی دقیق خسارات و شناسایی آسیب‌دیدگی ها
- – تشکیل کمیته ویژه دولتی جهت انجام مطالعات میدانی با حضور نمایندگان وزارت نیرو، جهاد کشاورزی، محیط زیست، سازمان امور عشایری و سازمان برنامه‌وبودجه.
– سنجش میزان کاهش منابع آب زیرزمینی و سطحی.
– برآورد خسارات اقتصادی (از بین رفتن زمین‌های کشاورزی، دامداری و باغات).
📍۲. کمک‌های فوری و اضطراری
- – تأمین آب شرب:
استفاده از تانکرهای آب، حفر چاه‌های عمیق با مجوز محیط زیست، یا اتصال روستاها به شبکه آبرسانی شهری. - – بسته‌های حمایت سلامت:
ارائه خدمات رایگان پزشکی و روانشناسی به دلیل افزایش بیماری‌های ناشی از تنش‌های اجتماعی و محیطی.
📍۳. جبران اقتصادی بلندمدت
طرح‌های اشتغالزایی جایگزین:
- – آموزش و سرمایه‌گذاری در مشاغلی مانند
گردشگری روستایی، صنایع دستی یا کشاورزی گلخانه‌ای با مصرف آب کم. - – ایجاد تعاونی‌های تولیدی با حمایت دولت.
– تسهیلات کم‌بهره: - اعطای وام‌های بدون بهره یا کم‌بهره برای راه‌اندازی کسب‌وکارهای کوچک.
📍 ۴. احیای محیط زیست و منابع آب
آبخیزداری و احیای قنات‌ها:
- احداث سدهای مطالعه شده حوزه استحفاظی شهرستان الیگودرز
-اجرای سدهایی که برای طراحی و برنامه ریزی آنها زحمات بسیاری طی سالهای گذشته کشیده شده و علیرغم اینکه دارای طرح توجیهی هستند اکنون فقط در حد توصیه باقی مانده اند.
- اجرای پروژه‌های آبخیزداری برای تغذیه آبخوان‌ها و بازسازی قنات‌های خشک‌شده.
– کشت محصولات کم‌آب‌بر:
آموزش کشاورزان برای جایگزینی محصولات پرمصرف با گونه‌های سازگار با کم‌آبی.
– ممنوعیت پروژه‌های انتقال آب جدید:
توقف هرگونه طرح جدید انتقال آب از منطقه تا احیای کامل منابع.
📍۵. حمایت حقوقی
- – تشکیل پرونده حقوقی برای ثبت پیگیری های انجام شده توسط نمایندگان ادوار جهت ایجاد سهولت در دسترسی و روند خدمت رسانی.
- – شفاف‌سازی اسناد پروژه قمرود:
بررسی اینکه آیا ارزیابی زیست‌محیطی (EIA) به درستی انجام شده یا خیر؟ یا در صورتی که شامل مرور زمان شده و استانداردهای آن تغییر یافته باشند جهت استخراج نتایج جدید و به روز ارزیابی جدیدی از زیست بوم منطقه تهیه گردد.
📍 ۶. بازسازی اجتماعی و فرهنگی
- بازگرداندن مهاجران:
ایجاد مشوق‌هایی مانند کمک به ساخت مسکن، اشتغال و خدمات آموزشی برای بازگشت مردم به روستاها.
حمایت از آموزش کودکان:
احداث مدارس مجهز و ارائه سرویس رایگان برای دانش‌آموزان.
حفظ هویت فرهنگی:
ثبت آداب و رسوم محلی به عنوان میراث فرهنگی ناملموس و حمایت از جشنواره‌های محلی.
📍 ۷. اصلاح سیاست‌های کلان آب
- – بازنگری در سیاست‌های انتقال آب بین‌استانی:
توقف پروژه‌هایی که به‌جای مدیریت مصرف، به انتقال آب متکی هستند. - – اجرای قانون تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی:
پلمب چاه‌های غیرمجاز و نظارت دقیق بر برداشت آب. - – استفاده از فناوری‌های نوین:
مانند سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و تصفیه پساب.
📍۸. مشارکت مردم محلی در تصمیم‌گیری
- – تشکیل شوراهای روستایی با اختیارات قانونی برای نظارت بر پروژه‌ها
- – برگزاری جلسات منظم با نمایندگان دولت برای ارائه گزارش پیشرفت.
📍نقش نهادهای بین‌المللی و سازمان‌های مردم نهاد
- – جلب حمایت سازمان‌هایی مانند (دست اندرکاران اکوتوریسم) UNDP یا UNESCO برای تأمین مالی پروژه‌های احیای محیط زیست
- – همکاری با NGOهای داخلی و بین‌المللی برای آموزش و توانمندسازی جامعه محلی.
در خاتمه:
جبران خسارت روستاییان متضرر این منطقه تنها با پرداخت پول و حمایت های مالی ممکن نیست؛ این کار نیازمند بازسازی اعتماد مردم، احیای اکوسیستم و تغییر سیاست‌های غلط آبی است. دولت باید با عزمی جهادی و شفافیت، پای کار بیاید تا خطای محاسباتی قمرود به الگویی برای درس‌آموزی تبدیل شود، نه تکراراشتباهات!
ارسال دیدگاه