اختصاصی تاف نیوز:

(ویدئو) «جاده‌ای به سوی معادن؟ بررسی انتقادی پروژه الیگودرز – گلپایگان»

محمد محمدباقری

در حالی که پروژه احداث جاده الیگودرز به گلپایگان از سوی برخی مسئولان به عنوان یک پروژه اولویت‌دار و راهبردی معرفی می‌شود، بررسی‌های دقیق‌تر نشان می‌دهد که این پروژه با چالش‌ها و ابهام‌های جدی مواجه است. از مسائل زیست‌محیطی گرفته تا احتمال تضاد منافع و توزیع نامتوازن بودجه‌های عمرانی، همگی موجب شده‌اند که این طرح مورد نقد کارشناسان و مردم منطقه قرار گیرد.

 

 

جزئیات آغاز پروژه و اهداف رسمی: پروژه احداث جاده الیگودرز به گلپایگان با هدف کاهش ۲۶ کیلومتر از مسیر فعلی و تسهیل ارتباط بین استان‌های لرستان، اصفهان و چهارمحال و بختیاری، در اردیبهشت ۱۴۰۲ آغاز شد. قطعه اول این پروژه به طول ۸.۳ کیلومتر، با بودجه‌ای بالغ بر ۱۴۱۷ میلیارد ریال و مدت زمان اجرای ۲۴ ماه، توسط شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور کلنگ‌زنی شد. این پروژه ردیف ملی در قانون بودجه گرفته و با حضور معاون وزیر راه و شهرسازی کلید خورد. در ظاهر، هدف از این مسیر، تقویت زیرساخت‌های منطقه‌ای و اتصال بهتر لرستان به استان‌های همجوار عنوان شده است.

احتمال وجود معادن در مسیر پروژه: در کنار اهداف رسمی، گزارش‌های غیررسمی و مشاهدات میدانی حکایت از آن دارد که در مسیر این جاده، احتمال وجود ذخایر مهم معدنی از جمله مس و روی مطرح است. همین موضوع باعث شکل‌گیری این نگرانی شده که انگیزه‌های اقتصادی پنهان، به‌ویژه از سوی برخی پیمانکاران یا ذی‌نفعان محلی، نقش مهمی در پیشبرد این پروژه داشته باشد. تاکنون مطالعات شفاف و مستقلی در زمینه ارزیابی محیط‌زیستی و زمین‌شناسی این مسیر منتشر نشده و همین مسئله، تردیدها را نسبت به شفافیت پروژه دوچندان کرده است.

وضعیت وخیم جاده‌های موجود: در شرایطی که محورهای فعلی مانند الیگودرز – داران و الیگودرز – خمین سالانه ده‌ها کشته و زخمی بر جای می‌گذارند و به عنوان یکی از پرحادثه‌ترین جاده‌های منطقه شناخته می‌شوند، تخصیص میلیاردها تومان بودجه به پروژه‌ای جدید که هنوز از لحاظ اولویت‌بندی تردیدهایی درباره‌اش وجود دارد، محل سؤال جدی است. این جاده‌ها نیاز مبرم به بهسازی، نصب روشنایی، گسترش علائم ایمنی و آسفالت مجدد دارند. به جای تمرکز بر بهسازی مسیرهای فعلی و کاهش آمار تلفات جاده‌ای، منابع به پروژه‌ای معطوف شده‌اند که حتی زیرساخت پشتیبان مناسبی ندارد.

تقابل دیدگاه‌ها: خدابخشی و گودرزی نماینده سابق، دکتر محمد خدابخشی، به صراحت از کاهش بودجه پروژه‌های جاده‌ای مهم مانند بهسازی راه‌های موجود انتقاد کرده و این اقدام را بی‌توجهی به جان مردم منطقه دانسته است. به گفته او، پروژه‌هایی مانند جاده داران یا خمین که روزانه هزاران نفر از آنها استفاده می‌کنند، بیش از هر مسیر جدیدی، نیاز به توجه و منابع دارند. در مقابل، نماینده فعلی، دکتر بهنام گودرزی، با تأکید بر اتمام پروژه‌هایی که “اولویت دارند” مدعی است که راه‌های جدید می‌تواند بخشی از بحران جاده‌ای را حل کند. او معتقد است اگر پروژه‌هایی مانند مسیر گلپایگان با کیفیت اجرا شوند، می‌توانند مسیرهای جایگزین امن‌تری برای مردم ایجاد کنند.

مردم چه می‌خواهند؟ از نگاه افکار عمومی منطقه، اولویت نه در ایجاد مسیر جدید بلکه در کاهش خطرات جاده‌های موجود و حفظ جان انسان‌هاست. مردم منطقه هنوز خاطرات تلخ تصادفات پرتعداد را فراموش نکرده‌اند و انتظار دارند بودجه‌های عمرانی به سمت بهبود وضع موجود سوق داده شود. همچنین خواسته می‌شود که منابع و منافع پنهان، به خصوص معادن بالقوه، با شفافیت کامل به مردم معرفی شوند تا اطمینان از سلامت تصمیم‌گیری‌ها حاصل شود.

 

نتیجه‌گیری
پروژه جاده الیگودرز – گلپایگان نه‌تنها یک مسیر ترافیکی بلکه آزمونی برای شفافیت مدیریتی، اولویت‌سنجی و سلامت تصمیم‌گیری‌های عمرانی در کشور است. اگرچه توسعه زیرساخت‌ها ضرورتی انکارناپذیر است، اما این توسعه نباید به بهای جان مردم یا تضییع منابع ملی تمام شود. بازنگری فوری در روند اجرای پروژه، بررسی ابعاد پنهان آن به‌ویژه در زمینه منابع معدنی، و اولویت دادن به نیازهای فوری و واقعی مردم، امری ضروری است.