کشور‌های عربی از کجا پول در می‌آورند؟

به گزارش پایگاه خبری تاف نیوز به نقل از الجزیره، قطر در گزارشی بودجه بندی ۸ کشور عربی را مورد بررسی قرار داده و نشان داده کدام کشور‌ها از طریق مالیات و کدام یک از طریق درآمد‌های نفتی، به اداره کشور‌های خود می‌پردازند.
بر اساس پلتفرم Investopedia، اکثر کشور‌های عربی بودجه خود را برای سال ۲۰۲۵ اعلام کرده‌اند که برآوردی از درآمد‌ها و هزینه‌ها در یک دوره زمانی مشخص را نشان می‌دهد. بودجه بندی به دولت‌ها، شرکت‌ها و حتی افراد کمک می‌کند تا بتوانند از نظر مالی به طور موثری برنامه‌ریزی کنند.
در ادامه این گزارش آمده است: برای تهیه بودجه، دولت‌ها منابع درآمد خود را تعیین می‌کنند که شامل: مالیات، تولید صنعتی، تجارت، کشاورزی، منابعطبیعی مانند نفت، گاز، طلا، نقره و اورانیوم است.

از سوی دیگر، جمع‌آوری مالیات اصلی‌ترین وسیله‌ای است که کشور‌ها از طریق آن درآمد‌های عمومی ایجاد می‌کنند. در سال‌های اخیر، بحران‌های متعدد باعث کاهش درآمد کشور‌های در حال توسعه و افزایش هزینه‌های آنان شده است.

الجزیره در ادامه می‌نویسد، بسیاری از کشور‌های عربی با مساله کسری بودجه دست و پنجه نرم می‌کنند، به همین خاطر تلاش می‌کنند تا با استفاده از مجموعه‌ای از ابزار‌های سیاست مالی با هدف رشد اقتصادی و کاهش کسری، این کسری بودجه را جبران کرده و کاهش دهند.
کسری زیادی در بودجه تعدادی از کشور‌های عربی وجود دارد و دولت‌ها با استفاده از مجموعه‌ای از ابزار‌های سیاست مالی برای افزایش رشد اقتصادی و کاهش کسری، تلاش می‌کنند تا کسری بودجه را کاهش دهند.

تامین بودجه کشور‌های عربی عمدتا به دو بخش تقسیم می‌شود. نخست کشور‌های غیرنفتی که عمدتاً به مالیات وابسته هستند، به طور مثال مالیات‌ها در اردن حدود ۷۵ درصد درآمد‌های محلی و ۵۷ درصد از بودجه عمومی را تشکیل می‌دهند. دوم، کشور‌های نفتی که آنها به شدت به درآمد‌های نفت و گاز وابسته هستند، برای مثال درآمد‌های نفتی، ۸۴ درصد از درآمد‌های بودجه کویت را تشکیل می‌دهد که معادل ۶۲ درصد از بودجه عمومی این کشور است.
این داده‌ها نشان دهنده تفاوت‌های اقتصادی میان کشور‌های عربی است، زیرا برخی به مالیات بستگی دارند، در حالی که برخی دیگر برای تامین بودجهکشور از منابع طبیعی خود بهره می‌برند.

درآمد‌ها و منابع درآمدی برجسته‌ترین کشور‌های عربی در سال ۲۰۲۵

الجزیره در این گزارش ۸ مورد از برجسته‌ترین کشور‌های عربی را انتخاب کرده و نوشته این کشور‌ها انتخاب شده‌اند، زیرا اطلاعات کافی در مورد بودجه و درآمد‌های خود در زمان نوشتن این گزارش را ارائه کردند، در حالی که اطلاعات کافی در مورد بقیه کشور‌ها در دسترس نبود. در این طبقه بندی تمرکز بر بودجه بندی نفتی یا غیرنفتی این کشور‌ها است.

مصر، بودجه متکی بر مالیات

بودجه عمومی مصر ۶.۶ تریلیون پوند (۱۳۵.۴ میلیارد دلار) است. سرانه تولید ناخالص داخلی مصر ۲۱.۶۱ هزار دلار در سال است. درآمد‌های مصر بالغ بر ۵.۳ تریلیون پوند (۱۰۸.۷ میلیارد دلار) است که عمده این درآمد‌ها از طریق مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده از نهاد‌های غیر دولتی، مالیات بر املاک و مالیات گمرکی کسب می‌شود.

عربستان سعودی، بودجه ۳۴۲ میلیاردی نفتی

بودجه عمومی عربستان سعودی بالغ بر ۱۲۸۵ میلیارد ریال سعودی (۳۴۲.۶ میلیارد دلار) است. سرانه تولید ناخالص داخلی این کشور ۶۵.۸۸ هزار دلار در سال است. درآمد‌ها بالغ بر ۱۱۸۴ میلیارد ساری (۳۱۵.۶ میلیارد دلار) است. درآمد‌های مالیاتی عربستان سعودی ۳۷۹ میلیارد ریال (۱۰۱ میلیارد دلار) است که نکته جالب درباره درآمد‌های مالیاتی این کشور این است که تنها ۹ میلیارد دلار از طریق زکات کسب درآمد می‌کند. مابقی درآمد‌های عربستان سعودی که شامل ۲۱۴ میلیارد دلار می‌شود عمدتا ناشی از درآمد‌های نفتی و سود حاصل از سرمایه گذاری، فروش کالا و جریمه و. می‌شود.

الجزایر، بودجه تلفیقی از نفت و مالیات

بودجه عمومی الجزایر بالغ بر ۱۶۷۰۰ میلیارد دینار (۱۲۸ میلیارد دلار) است. سرانه تولید ناخالص داخلی این کشور ۱۸.۳۴ هزار دلار در سال است.
طبق بودجه الجزایر در سال ۲۰۲۵، درآمد‌ها بالغ بر ۸۵۲۳ میلیارد دینار (۶۴ میلیارد دلار) است که ۳۰ میلیارد دلار آن را درآمد‌های مالیاتی و ۲۵ میلیارد دلار آن را درآمد‌های نفتی تشکیل می‌دهد.

مراکش و کسب درآمد از مالیات

بودجه عمومی مراکش ۷۲۱ میلیارد درهم (۷۲.۱ میلیارد دلار) است. سرانه تولید ناخالص داخلی این کشور ۱۱.۱ هزار دلار در سال است. درآمد‌های الجزایر به ۶۵۷.۸ میلیارد درهم (۶۵.۴ میلیارد دلار) می‌رسد. درآمد‌های مالیاتی بخش بزرگی از این درآمد را تشکیل می‌دهد که بالغ بر ۳۲۹.۷ میلیارد درهم (۳۲.۷۶ میلیارد دلار) است.

قطر، غنی از درآمد‌های نفتی

بودجه عمومی قطر ۲۱۰.۲ میلیارد ریال (۵۷.۶ میلیارد دلار) است. سرانه تولید ناخالص داخلی ۱۱۸.۷۶ هزار دلار در سال است. درآمد قطر ۱۹۷ میلیارد QAR (۵۴.۳ میلیارد دلار) است که عمدتا از نفت و گاز حاصل می‌شود. بر این اساس، درآمد نفت و گاز قطر ۴۲ میلیارد دلار برآورد شده است و درآمد‌های غیرنفتی این کشور نیز ۱۱ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.

کویت و کمک‌های اجتماعی

بودجه عمومی کویت ۲۴.۵ میلیارد دینار کویت (۷۹.۲ میلیارد دلار) است. سرانه تولید ناخالص داخلی این کشور ۵۱.۲۹ هزار دلار در سال است. درآمد کویت بیش از ۵۹ میلیارد دلار است که شامل ۴۹ میلیارد دلار درآمد نفتی و ۹ میلیارد دلار درآمد غیرنفتی می‌شود. نکته جالب درباره درآمد‌های غیرنفتی کویت ۳۷۲ میلیون دلار درآمد‌های ناشی از کمک‌های اجتماعی در این کشور است.

عمان و ثروت ناشی از نفت و گاز

بودجه عمومی سلطان نشین عمان ۱۱.۸ میلیارد ریال عمانی (۳۰.۶ میلیارد دلار) است. سرانه تولید ناخالص داخلی این کشور ۴۲.۳۶ هزار دلار در سال است. عمان بیش از ۲۹ میلیارد دلار درآمد دارد. درآمد خالص نفتی این کشور ۱۵.۱ میلیارد دلار است. درآمد خالص گازی عمان نیز ۴ میلیارد دلار است. درآمد‌های غیرنفتی عمان نیز بیش از ۹ میلیارد دلار عنوان شده است.

اردن، مالیات و کمک‌های خارجی

بودجه عمومی اردن ۱۲.۵۱۱ میلیارد دینار اردن (۱۷.۶۲ میلیارد دلار) است. سرانه تولید ناخالص داخلی این کشور ۱۱.۳۸ هزار دلار در سال است. درآمد‌های عمومی این کشور ۱۴ میلیارد دلار عنوان شده است که ۱۳ میلیارد دلار آن درآمد‌های داخلی است و از طریق درآمد‌های مالیاتی تامین می‌شود. درآمد‌های مالیاتی در اردن ۷.۱ میلیارد دینار اردن (۱۰ میلیارد دلار) است که ۷۵ درصد از درآمد‌های محلی و ۵۷ درصد از بودجه عمومی را تشکیل می‌دهد.
نکته جالب توجه درباره بودجه سال ۲۰۲۵ اردن این است که یک میلیارد دلار از درآمد‌های این کشور از طریق کمک‌های خارجی تامین می‌شود.