سخنرانی رئیس جمهور آمریکا حاوی چه پیام هایی بود؟
کیک و کُلت ترامپ برای ایران
به گزارش تاف نیوز، دونالد ترامپ بعد از صدور دستوری برای احیای «فشار حداکثری» بر ایران گفت که دستور او بسیار سختگیرانه است، اما مایل به دیدار با رئیس‌جمهور ایران است تا تهران را ترغیب کند دست از تلاش برای رسیدن به سلاح هسته‌ای بردارد.
رئیس‌جمهور آمریکا روز سه‌شنبه ۱۶ بهمن در کاخ سفید همچنین اعلام کرد دستوراتی به مشاورانش داده که اگر ایران او را ترور کند، «نابود می‌شود. هیچ چیزی باقی نمی‌ماند».
اشاره او به گزارش وزارت دادگستری آمریکا در نوامبر گذشته است که ادعا کرده بود: ایران تلاش کرده او را پیش از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا ترور کند!
ترامپ یادآوری کرد برای صدور دستور فشار بر ایران مردد بوده است و ابراز امیدواری کرد که نیازی به استفاده از این دستور نباشد.
او بار دیگر تأکید کرد ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد و افزود حق ما است که از فروش نفت ایران جلوگیری کنیم.
همچنین بنا به گزارش رسانه‌ها، دونالد ترامپ به وزیر خزانه‌داری ایالات متحده دستور داده که «فشار حداکثری اقتصادی» علیه جمهوری اسلامی را ازسر بگیرد.
«اجرای تحریم‌ها» و «اِعمال سازوکار‌های اجرایی علیه ناقضان تحریم‌های موجود» بخشی از این دستور اجرایی بشمار می‌رود.
دولت ترامپ در چارچوب این اقدام، کارزاری را «با هدف به صفر رساندن صادرات نفت» جمهوری اسلامی ایران اجرا خواهد کرد.
رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا برای ملزم کردن نهاد‌ها و دستگاه‌های اجرایی به انجام برخی دستور‌های خود می‌تواند سه سند امضا کند: فرمان اجرایی، اعلامیه‌ها و یادداشت اجرایی.
فرمان (دستور) اجرایی در صورتی که متن آن به اختیارات ریاست جمهوری مستند باشد، قدرت قانون را دارد و در فدرال ریجستر ثبت می‌شوند، اما یادداشت رئیس جمهوری در فدرال ریجستر ثبت و منتشر نمی‌شود و متن آن نیز به اختیارات رئیس جمهوری مستند نیست وصرفا برای اعمال مدیریت در نهاد‌های اجرایی است.
سخنگوی دولت ترامپ: موضع ما درباره ایران کاملا شفاف است
لحن مارکو روبیو در برابر ایران نرم تر شده؟
همزمان، نمایندگی ایالات متحده در سازمان ملل متحد نیز «به منظور تکمیل روند بازگشت فوری تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی» علیه جمهوری اسلامی، با متحدان اصلی آمریکا به همکاری می‌پردازد.
مارکو روبیو هدف واشنگتن از اعمال فشار بیشتر بر ایران را توقف فعالیت‌هایش برای آنچه او «دستیابی به سلاح هسته‌ای» ذکر کرده نامید.
او در این مصاحبه به طور خاص از لفظ «کارزار فشار حداکثری» استفاده نکرد.
پیش از این سخنگوی دولت ترامپ ۳۱ فوریه در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره سیاست دولت ترامپ در دور دوم ریاست جمهوری‌اش در قبال جمهوری اسلامی ایران گفته بود: رئیس جمهور موضع خود را درباره ایران کاملا شفاف اعلام کرده است.
کارولین لیویت سخنگوی کاخ سفید، در پاسخ به سوالی علیه جمهوری اسلامی ایران و تاکید ترامپ بر عدم دستیابی احتمالی تهران به سلاح هسته‌ای و نیز احتمال بکارگیری گزینه نظامی، از پاسخ به این سوال خودداری کرد وگفت: رئیس جمهوری آمریکا موضع خود را درباره ایران بصورت کاملا شفاف اعلام کرده است. او (ترامپ) این موضع را زمانی که مذاکرات آتش بس غزه انجام می‌شد، و اکنون حال اجراست، به وضح بیان کرد.
پیش از این، دونالد ترامپ، درباره ایران با بیان این ادعا که خوب خواهد بود اگر مسائل با ایران را بدون حمله اسرائیل بتوانیم حل کنیم، گفت: امیدوارم ایران توافق کند.
ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌ها، به‌عنوان کشوری مسئولیت‌پذیر، تعهدات خود را به‌طور کامل اجرا کرد؛ موضوعی که در ۱۶ گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مورد تأیید قرار گرفت. با این حال، پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ و تصمیم یکجانبه او برای خروج از برجام در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸)، تحریم‌هایی که طبق توافق لغو شده بودند، دوباره اعمال شدند.
دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده با ارسال یک پیام دوگانه از یک سو ایران را به مذاکره برای یک توافق عالی تشویق می‌کند و از سوی دیگر به طور ضمنی هشدار می‌دهد که اگر توافقی صورت نگیرد ممکن است شرایط به یک فاجعه تبدیل شود.
در ارتباط با این موضوع، دونالد ترامپ در کنفرانس خبری با بنیامین نتانیاهو تاکید کرد: «این را خطاب به ایران که با دقت گوش می‌دهد، می‌گویم من دوست دارم بتوانیم یک توافق عالی داشته باشیم، توافقی که شما بتوانید به زندگی خود ادامه دهید و به شکوفایی برسید. مردم ایران، مردمی شگفت‌انگیز، سخت‌کوش، زیبا و واقعاً باور نکردنی هستند. من آنها را خوب می‌شناسم. دوستان زیادی از ایران دارم و بسیاری از دوستانم که آمریکایی هستند، اصالتاً ایرانی‌اند و به ایران بسیار افتخار می‌کنند. فقط برای اینکه متوجه شوید می‌گویم من از انجام این کار متنفر بودم و امیدوارم بتوانیم کاری انجام دهیم که این وضعیت به یک فاجعه تبدیل نشود. من نمی‌خواهم چنین اتفاقی بیفتد. من واقعاً خواهان صلح هستم و امیدوارم که بتوانیم به این هدف برسیم.
دونالد ترامپ در ادامه اظهاراتش هشدار می‌دهد که اگر ایران به سلاح اتمی دست یابد با پیامد‌های سنگینی رو‌به‌رو خواهد شد، اما اگر به سمت ساخت سلاح اتمی قدم برندارد، امکان توافق و آینده‌ای روشن در انتظار ایرانیان خواهد بود. در این راستا وی تاکید کرد: «آنها نباید سلاح هسته‌ای داشته باشند. این بسیار ساده است. من هیچ محدودیتی تعیین نمی‌کنم، اما یک چیز را نمی‌توانند داشته باشند: آنها نباید سلاح هسته‌ای داشته باشند و اگر فکر کنم که آنها به سمت داشتن سلاح هسته‌ای می‌روند، با وجود تمام آنچه که گفتم، فکر می‌کنم این برایشان بسیار بد خواهد شد. اما از سوی دیگر، اگر بتوانند ما را متقاعد کنند که چنین قصدی ندارند در آن صورت، فکر می‌کنم آینده‌ای باورنکردنی در انتظارشان خواهد بود.
غزه هرگز موفق نبوده است، به دنبال مکانی جدید برای ساکنان آن هستیم
دونالد ترامپ در ادامه اظهاراتش در کنفرانس خبری ضمن تاکید بر تمایل صلح در خاورمیانه از نقش بنیامین نتانیاهو حمایت کرد؛ اما همزمان نسبت به اقدامات شهرک‌نشینان اسرائیلی در غزه هشدار داد و آن را مخاطره‌آمیز دانست. در این رابطه دونالد ترامپ تاکید کرد: «همه طرف‌ها به دنبال صلح هستند و نتانیاهو نیز در این مسیر گام برداشته است.»
دونالد ترامپ به‌طور ضمنی ایده مهاجرت فلسطینیان از غزه را به‌عنوان راه‌حلی ممکن مطرح کرد، بر نقش قطر در تلاش‌های دیپلماتیک تأکید داشت و از آمادگی برخی کشور‌ها برای پذیرش ساکنان غزه سخن گفت، درحالی‌که آینده این منطقه را با ادامه حضور فلسطینیان ناموفق توصیف کرد. وی تاکید کرد: «قطر در تلاش برای برقراری آتش‌بس است و رهبران کشور‌های مختلف نیز با واشنگتن در تماس بوده‌اند تا آمادگی خود را برای پذیرش ساکنان غزه اعلام کنند. غزه هرگز موفق نبوده است و اگر بتوانیم مکانی مناسب بیابیم و چند منطقه مسکونی مناسب ایجاد کنیم، شرایط بهتری رقم خواهد خورد.»
او با اذعان به پیچیدگی بحران، ابراز امیدواری کرد که پس از انتقال فلسطینیان، شرایط زندگی بهتری برای آنها فراهم شود. با این حال، او تأکید کرد که بسیاری از فلسطینیان دیگر تمایلی به بازگشت به غزه ندارند.» ترامپ در پایان اظهاراتش در مورد مسئله فلسطین خاطرنشان کرد: «ما در تلاش برای یافتن مکانی مناسب برای مردم غزه هستیم، چراکه آنچه در این منطقه و در تونل‌های آن رخ می‌دهد، چیزی جز هرج‌ومرج نیست. مردم غزه تنها مرگ و ویرانی را تجربه کرده‌اند.»
ترامپ: اگر رئیس‌جمهور بودم، حمله ۷ اکتبر هرگز رخ نمی‌داد!
دونالد ترامپ در بخش دیگری از اظهارات خود به روابط واشنگتن و تل‌آویو اشاره کرد و گفت: «من و نخست‌وزیر اسرائیل گفت‌وگویی سازنده داشتیم و روابط آمریکا و اسرائیل قوی‌تر از همیشه خواهد بود. این روابط طی سال‌های متمادی دوام آورده و از بین نخواهد رفت.» وی بار دیگر ادعای خود را تکرار کرد که اگر در مقام ریاست‌جمهوری بود، حمله ۷ اکتبر رخ نمی‌داد و افزود: «از مردم اسرائیل برای ایستادگی در برابر این حمله تقدیر می‌کنم و از نتانیاهو به‌خاطر همکاری با فرستاده‌ام، استیو ویتکوف، سپاسگزارم» وی در پایان با اشاره به خروج آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان ملل اظهار داشت: «ما از این شورا که رویکردی ضدیهودی دارد، خارج شدیم و امیدواریم کشور‌های عربی و اسلامی در صلح و آرامش زندگی کنند.»
اتهامات علیه ایران و خروج از برجام
ایران بار‌ها تأکید کرده که به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست، اما اسرائیل مدعی است که تهران در پی دستیابی به بمب اتمی است و آن را تهدیدی برای موجودیت خود می‌داند.
ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری خود، آمریکا را از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ خارج کرد و استدلالش این بود که این توافق نه‌تنها نتوانسته از تلاش ایران برای ساخت بمب جلوگیری کند، بلکه برنامه موشکی ایران و حمایت آن از گروه‌های مسلح منطقه‌ای را هم نادیده گرفته است.
او افزود که اگر باور کند ایران در آستانه دستیابی به سلاح هسته‌ای است، این موضوع برای تهران “بسیار بد” خواهد بود. اما درعین‌حال گفت: “اگر آنها بتوانند ما را قانع کنند که چنین قصدی ندارند، و من امیدوارم که بتوانند… درواقع این کار خیلی ساده است. در این صورت، آینده‌ای باورنکردنی در انتظارشان خواهد بود. ”
انتقاد از بایدن و حمایت از نتانیاهو
ترامپ در دیدار با نتانیاهو، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، جو بایدن را مقصر تقویت ایران دانست و گفت: “آنها (ایرانی‌ها) ضعیف نیستند. در حال حاضر بسیار قدرتمند هستند. ”
نتانیاهو از ترامپ به‌خاطر اعمال مجدد فشار‌ها بر ایران، خروج از برجام و همچنین میانجی‌گری در آتش‌بس غزه که به آزادی برخی گروگان‌های اسرائیلی منجر شد، قدردانی کرد.
او در این نشست خبری تأکید کرد که حملات نظامی اسرائیل در طول ۱۵ ماه گذشته، جمهوری اسلامی را تضعیف کرده است. «اسرائیل هیچ‌وقت به این اندازه قوی نبوده و ایران هیچ‌وقت این‌قدر ضعیف نبوده است.»
تحریم‌های جدید و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل
این دستور جدید، وزارت خزانه‌داری آمریکا را موظف می‌کند که تحریم‌ها علیه ایران را با جدیت اجرا کند.
به گزارش رویترز، یک مقام آمریکایی اعلام کرد که سیاست ترامپ بر این است که همه مسیر‌های دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را ببندد و با “نفوذ مخرب” ایران مقابله کند.
بر اساس این گزارش، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز اقداماتی را برای لغو یا تعدیل معافیت‌های تحریمی انجام خواهد داد تا صادرات نفت ایران را به صفر برساند.
سفیر آمریکا در سازمان ملل نیز مأمور شده که با متحدان این کشور همکاری کند تا “تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را مجدداً اعمال کند. ”
این سیاست، به بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل اشاره دارد که در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ لغو شده بودند. این تحریم‌ها در صورت فعال شدن مکانیسم موسوم به “اسنپ‌بک” قابل بازگشت هستند، اما پس از خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، فعال‌سازی این مکانیسم به همکاری طرف‌های اروپایی نیاز دارد.
پایان برجام و پیامد‌های فشار حداکثری
سیاست فشار حداکثری ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، که از سال ۲۰۱۸ آغاز شد، اقتصاد ایران را تحت فشار قرارداد.
در پاسخ، ایران نیز به‌تدریج تعهدات خود به توافق هسته‌ای را کاهش داد.
ترامپ همچنین در سال ۲۰۲۰ دستور ترور سردار قاسم سلیمانی را صادر کرد که به گزارش رویترز، «یکی از مهم‌ترین فرماندهان نظامی ایران بود و نقش کلیدی در سیاست‌های منطقه‌ای تهران داشت».
دیدار ترامپ و نتانیاهو و آینده سیاست‌های ایران
ترامپ ماه گذشته اعلام کرد که امیدوار است توافقی درباره برنامه هسته‌ای ایران حاصل شود تا آمریکا مجبور نشود از حمله اسرائیل به ایران حمایت کند.
با وجود مخالفتش با جنگ‌های خارجی، ترامپ سیاست سخت‌گیرانه‌ای علیه ایران اتخاذ کرده است. او تأکید دارد که ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد، اما درعین‌حال، مخالف تغییر رژیم در این کشور است.
واکنش ایران به خروج آمریکا از برجام چه بود؟
در واکنش به این اقدام، ایران در سال ۲۰۱۸ سازوکار حل اختلاف را در چارچوب کمیسیون مشترک برجام فعال کرد. در نتیجه، اعضای باقی‌مانده توافق با صدور بیانیه‌ای، ۱۱ تعهد برای جبران خسارت‌های ناشی از خروج آمریکا ارائه کردند. با این وجود، اجرای نامتوازن برجام و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا، ایران را ناچار کرد تا یک سال پس از خروج واشنگتن، اجرای گام‌به‌گام برخی از اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای خود را متوقف کند. در این مدت، ایران با پایبندی به توافق، به کشور‌های اروپایی فرصت داد تا وعده‌های خود را عملی کنند، اما به دلیل عدم تحقق این وعده‌ها، تهران در چند مرحله تعهدات خود را کاهش داد.
با روی کار آمدن جو بایدن در ژانویه ۲۰۲۱، این دولت سیاست خروج یکجانبه ترامپ از برجام را محکوم کرد، اما در عمل همان سیاست فشار حداکثری دولت پیشین را ادامه داد. به‌رغم ادعای واشنگتن برای بازگشت به دیپلماسی، کاخ سفید اراده لازم برای بازگشت به برجام و جبران سیاست‌های شکست‌خورده ترامپ را نشان نداده است.
مذاکرات برای احیای برجام طی هشت دور در وین برگزار شد و نمایندگان گروه ۱+۴، اتحادیه اروپا و ایران در این گفت‌و‌گو‌ها شرکت کردند. هیأت آمریکایی نیز به‌طور غیرمستقیم در مذاکرات حضور داشت، اما به دلیل تناقض در رفتار، تعلل در تصمیم‌گیری و زیاده‌خواهی واشنگتن، توافقی حاصل نشد.
از آنجایی که جمهوری اسلامی ایران در عرصه دیپلماسی از هر فرصتی برای تبیین مواضع، طرح دغدغه‌ها و پیگیری مطالبات خود استفاده می‌کند، گفت‌و‌گو‌ها برای از سرگیری مذاکرات هسته‌ای با سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) و اتحادیه اروپا را پیگیری می‌کند. تاکنون سه دور گفت‌و‌گو برگزار شده و طرف‌ها در تلاش هستند تا زمینه لازم را برای کاهش تنش‌ها و ادامه روند دیپلماسی فراهم کنند.
ایران همواره تأکید کرده است که برای دستیابی به توافقی پایدار و قابل اعتماد که تحریم‌ها را به‌صورت تضمین‌شده لغو کند و مانع از سوءاستفاده در آینده شود، آمادگی دارد.
ارسال دیدگاه